11 okt 2020 Gezondheid
De castratie of sterilisatie van een hond is een ingrijpende gebeurtenis. Enige tijd geleden las ik een blog van een Duitse dierenarts, Ralph Rückert, en zijn woorden bleven mij bij. Ik voelde de noodzaak om zijn blog te delen met zo veel mogelijk hondenbezitters en dierenartsen, om hen nog eens goed na te laten denken over de consequenties van castratie en sterilisatie van een hond. In de wetenschap noem je de sterilisatie van een teef ook castratie, maar voor de leesbaarheid zal ik sterilisatie gebruiken. In geval van castratie hebben we het niet over chemische castratie, maar over operatief ingrijpen.
Het ligt voor de hand: als er niet gefokt gaat worden met de hond, dan wordt een teefje (doorgaans) na de eerste loopsheid gesteriliseerd en wanneer een reu oud genoeg is, wordt hij gecastreerd.
Er zijn diverse redenen, die al jaren als legitiem gelden, om dit te doen. Zo wordt voorkomen dat er ziektes ontstaan, voorkom je gedragsproblemen en wordt het in het algemeen makkelijker de hond te houden. Niet in de eerste plaats komt het besef dat het dier onvruchtbaar wordt gemaakt.
Door castratie en/of sterilisatie van een hond denken nog massaal dat we iets goeds doen door de hond “te laten helpen”.

De laatste jaren zijn er veel wetenschappelijke studies gedaan naar de effecten van castratie en sterilisatie bij honden.
Momenteel zijn er meta-analyses in omloop, waarin diverse studies betreffende castratie en sterilisatie worden samengevoegd. De uitkomsten zijn dusdanig opvallend, dat deze niet genegeerd mogen worden.
Diergeneeskunde is een wetenschap, en de wetenschap staat niet stil. Wellicht is het tijd dat dierenartsen, maar natuurlijk ook de hondeneigenaren, een nieuwe visie krijgen wanneer het gaat om het castreren en steriliseren van de hond. Tot nu toe werden de onderstaande voor-en nadelen als feit aangenomen.

Aangenomen voordelen van sterilisatie bij een hond (teef)

• Geen loopsheid meer

• Zo goed als zeker geen borstklierkanker meer

• Definitief vermijden van eierstok -tumoren en baarmoederontsteking(pyometra)

• Stabilisatie van de psyche door vermijden van hormonale schommelingen, met de opmerking dat bij sommige teven na castratie een testosteron overschot ontstaat, hetgeen de hond wat manlijker kan maken.

Aangenomen nadelen van sterilisatie bij een hond (teef)

• Urine incontinentie

• Vacht veranderingen

• Zwaarlijvigheid (voeding dient te worden aangepast na castratie)

• Vertraagde schildklier werking (hypothyreoïdie)

Aangenomen voordelen van castratie bij een hond (reu)

• Verminderen/ verdwijnen van typisch reuen gedrag zoals markeren, seksueel gemotiveerde agressie en rondzwerven

• Volledig wegnemen kans op teelbalkanker (logisch!)

• Kans op prostaatkanker verminderen

• Vermindering goedaardige prostaatvergroting (kans op)

• Verminderen kans op perianaal tumoren

Aangenomen nadelen van castratie bij een hond (reu)

• Urine incontinentie, ook bij de reu, maar duidelijk minder vaak dan bij een teef

• Dat geldt ook voor de vacht veranderingen

• Zwaarlijvigheid, net als bij de teef, als voeding niet wordt aangepast

• Net als bij de teef wordt alleen bij gecastreerde reuen een vertraagdeschildklierwerking gezien (hypothyreoïdie)

Kanker bij honden

Als je de bovenstaande voorgenomen voor- en nadelen leest kan men al met al zeggen dat de voordelen de nadelen overstemden.
Wat is nou het probleem zult u zich afvragen.. Dat is met 1 woord te zeggen: kanker!
Door castratie wordt aan de ene kant het ontstaan van bepaalde soorten kanker en tumoren vermeden, maar aan de andere kant stijgt het risico op andere soorten kanker. En dat wordt door studies wel zo duidelijk naar voren gebracht, dat het huidige castreerbeleid serieus aan de kaak gesteld dient te worden!

Relatie tussen castratie/sterilisatie en kanker bij honden

Uit een studie bij 2505 (!) honden blijkt dat gecastreerde honden, zowel reuen als teven, een meervoudig verhoogd risico lopen bepaalde kankersoorten te ontwikkelen zoals mastceltumoren (huidtumoren), hemangiosarcoom (bloedvatkanker) en lymfeklierkanker .
En dat gebeurt ook nog op een beduidend jongere leeftijd dan niet gecastreerde soortgenoten.
Ook bepaalde gedragsveranderingen, en met name angst voor onweer, werden beduidend vaker gezien bij gecastreerde honden.
Andere studies laten zien dat de kans op het ontwikkelen van botkanker bij gecastreerde honden 3 a 4 keer zo hoog is.
Ook de bewering dat borstklierkanker bij teven door castratie voorkomen wordt staat ter discussie… en prostaattumoren komen bij gecastreerde reuen niet minder vaak, maar juist vaker voor!

Verhoogde kans op kanker bij honden

Al met al wordt de verhoogde kans op ontwikkelen van kankersoorten gerelateerd aan het wegnemen van geslachtshormonen en daarmee het negatief beïnvloeden van het immuunsysteem. Dat verklaart ook een hogere gevoeligheid voor infecties bij gecastreerde dieren.
Castratie brengt zo goed als zeker het optreden van hemangiosarcoom, de meest beruchte milttumor met zich mee. Deze extreem kwaadaardige en gevaarlijke tumorsoort komt veel voor bij oudere honden.
Dat castratie het ontwikkelen van deze vorm van kanker stimuleert is natuurlijk dramatisch.
Een nieuwe denkwijze over castreren is dus wel gewenst. Natuurlijk zijn er altijd situaties die het castreren van een reu of teef wel noodzakelijk maken zoals chronische baarmoederaandoeningen, perianaalklier tumoren of een hernia van het perineum bij een reu.

Afweging risico castratie en sterilisatie

Het is de moeite een afweging in risico te maken; als een bepaalde tumorsoort een waarschijnlijkheid van 1,5% heeft en zonder castratie een verdrievoudiging van risico heeft, dan is dat 4,5% kans dat de tumor ontwikkelt. Maar ook een 95,5% kans dat de hond het niet krijgt!
Daarbij zal een goed oplettende hondeneigenaar het merken wanneer er een baarmoederprobleem is, of als zich een borstkliertumor ontwikkelt. Door vroegtijdige signalering kan de hond tijdig door de dierenarts geholpen worden. De kans op herstel van de hond is dan beduidend groter dan wanneer het dier een milttumor of lymfe-of botkanker heeft.

Relatie met osteopathie

Misschien denkt u, waarom is deze materie interessant voor een osteopaat? Het is zo dat door castratie van zowel teef als reu, littekenweefsel ontstaat. Littekenweefsel geeft per definitie vermindering van mobiliteit in structuren (fascia) die organen verbinden, en daardoor verandering in neurologie en verandering van mobiliteit en doorbloeding van het bewegingsapparaat.

Castratie/sterilisatie en orthopedische problemen bij de hond

Diverse orthopedische problemen worden gerelateerd aan castratie. Zo wordt bij een gecastreerde hond:

• Beduidend vaker een kruisbandletsel in de knie geconstateerd.

• Wordt vervroegde heupartrose gerelateerd aan castratie, maar dit wordt nog verder onderzocht.

• De relatie tussen castratie en de meest voorkomende endocrinologische (hormonale) aandoening bij de oudere hond: de vertraagd werkende schildklier (hypothyreoïdie) geconstateerd.

Osteopathie voor honden

Als honden osteopaat zoeken ik naar beperkingen in o.a. het bewegingsapparaat en het orgaansysteem. Osteopathie kan een hond met gewrichts-en of orgaanproblemen helpen door niet goed bewegende structuren weer mobiel te maken en daarmee het lichaam zelfredzaam en vitaal te maken.

Wel of niet uw hond laten castreren of steriliseren

Mijn bedoeling van dit artikel is u toch iets langer na te laten denken over het wel of niet laten castreren van uw reu of teef.
Denkt u alleen aan het gemak dat het u zal brengen, dan doet u wellicht uw hond tekort.